Zwijndrecht maakt met snelfietsroute klimaatambities concreet
De gemeente Zwijndrecht heeft flinke ambities op het gebied van duurzaamheid, klimaatadaptatie en gezondheid. Deze ambities moeten een plek krijgen in alle projecten van de gemeente. Plein Civiel heeft voor de aanleg van de Snelfietsroute Jeroen Boschlaan de ambities vertaald naar hele concrete maatregelen, als verrijking van het destijds reeds opgestelde (technische) ontwerp. Omdat een aantal maatregelen een primeur waren voor de gemeente hebben we de maatregelen ook gepresenteerd aan de gemeenteraad en deze heeft vervolgens ingestemd met de uitvoering.
Overzicht van onze werkzaamheden
Omgevingsanalyse I Overzicht kansen klimaat, duurzaamheid en gezondheid | Schetsontwerp en kostenraming | Keuzes voorleggen aan de gemeenteraad | Definitief ontwerp en besteksposten
Van ambitie naar praktijk, dat is een flinke stap
Het vertalen van ambities voor duurzaamheid en klimaat naar een concrete landschappelijke en technische invulling in de projecten is best lastig. Een herkenbare uitdaging waar veel gemeentes mee worstelen.
Het definitief ontwerp voor de snelfietsroute Jeroen Boschlaan was al gereed toen de ambities van de gemeente Zwijndrecht nadrukkelijker vorm kregen. Toen door omstandigheden de uitvoering van het project opgeschoven werd, greep de gemeente haar kans om het ontwerp nog eens vanuit de klimaat- en duurzaamheidsbril te laten bekijken. Wij hebben, met respect voor het opgestelde ontwerp, bekeken waar en hoe de ambities in de vorm van concrete ontwerpoplossingen vertaald konden worden in dit project.We hebben tijdens de werksessies ‘Duurzame ondergrond’ een ingewikkeld vraagstuk zeer grondig enmultidisciplinair uitgewerkt in een visie en een toolbox. Met als doel de urgentie van een duurzaam bodemgebruik aan de collega’s van de gemeente ‘s-Hertogenbosch duidelijk te maken en het bewustzijn bij hen te vergroten. Ik denk dat we hier met elkaar goed in geslaagd zijn
Van beperkende randvoorwaarden naar haalbare mogelijkheden
Het doel van het project was tweeledig; natuurlijk om buiten écht verschil te gaan maken, maar ook om te laten zien wat er allemaal mogelijk is binnen een standaard civiel project, ter inspiratie voor volgende projecten.
Na een inventarisatie van al uitgevoerde onderzoeken en beleidsplannen hebben we de belangrijkste opgaven en kansen van de gemeente in beeld gebracht. Op projectlocatie, in coronatijd, hebben we deze besproken met het projectteamleden vanuit verschillende afdelingen. Van daaruit hebben we diverse oplossingen bedacht en besproken.
Specifieke randvoorwaarden als de slappe bodem, hoge grondwaterstanden, ontwerpeisen aan de snelfietsroute, veel kabels- en leidingen waaronder een hoogspanningsleiding en een beperkte doorlooptijd voor afstemming met aangrenzende partijen als Prorail en het waterschap zorgden voor een overzichtelijk lijstje met haalbare mogelijkheden met impact.
In elk project zijn mogelijkheden om duurzamer te werken dan voorheen, hoe groot of klein dan ook. Als er maar voldoende aandacht voor is
De begraafplaats als park brengt de natuur naar de mensen
Welke mogelijkheden bood het omgeving voor het realiseren van de ambities? Direct naast het projectgebied ligt een bijzondere begraafplaats, met een parkfunctie en een aantal specifieke vogelsoorten die daar voorkomen. Dit park zagen we direct als waardevolle plek voor de (sociaal kwetsbare) buurt. Mensen kunnen er wandelen en meer te weten te komen over de natuur. Daarom adviseerden we om de bewegwijzering en informatieborden in dit park te verbeteren. Dit past ook goed bij de visie van de beheerders van de begraafplaats. Verder adviseerden we om met de beplantingskeuze binnen het project aan te sluiten bij de beplanting in en rond de begraafplaats, om zo het habitat voor de vogels uit te breiden. De bermen worden omgevormd tot een bijen- bloemen- en insectenlint.
Binnen het projectgebied was het de wens om het water zo lang mogelijk vast te houden en daarna af te te voeren. We hebben daarom geadviseerd om een buffervoorziening aan te brengen onder de parkeerplaats van de begraafplaats. De grondwaterstand in het gebied wordt via een drain op ongeveer 0,80 cm onder maaiveld gehouden, waardoor er beperkte ruimte is voor een buffervoorziening. Door de beperkte benodigde hoogte van het product Bufferblock en de mogelijkheid om dit vlak onder de verharding toe te passen is de keuze hierop gevallen. Het regenwater wordt verzameld in het systeem en infiltreert door de poreuze blokken langzaam in de bodem. Als de grondwaterstand te hoog wordt zorgen drains in de bodem uiteindelijk voor afvoer van het water uit het gebied, maar door dit systeem wel met een flinke vertraging. We hebben gesprekken gevoerd met de beheerders om te kijken naar het beheer van de voorziening, maar ook het risico van ongelijkmatige zettingen of problemen op de begraafplaats. De gemeente heeft uiteindelijk besloten om dit als pilot toe te gaan passen, waarbij de werking de komende 2 jaar gemonitord wordt.
Tot slot hebben we ervoor gekozen om de hemelwaterafvoer waar mogelijk zichtbaar te maken en om ook zo de bewustwording bij bewoners te vergroten. Dit is gedaan door het water plaatselijk oppervlakkig via de berm naar de spoorsloot af te laten lopen.
Concrete keuzes gepresenteerd aan de gemeenteraad
In een presentatie namen we de gemeenteraad mee in de voorstellen. Per voorstel hebben we daarbij aangegeven hoe dit een bijdrage leverde aan de ambities. Sommige maatregelen waren kostenbesparend, sommige kostenneutraal en andere vraagden een extra investering, die de gemeenteraad ook waardevol vond. Eigenlijk kwam het in de gemeenteraad alleen tot discussie over het al dan benadrukken van de parkfunctie van de begraafplaats.
We hebben dit project afgesloten door de bergingsvoorziening uit te werken tot een onderdeel van het bestek en het maken van een bouwbord waarin bewoners ook duidelijk kunnen zien met welke ambities de gemeente dit project uitvoert.
Tot slot
De Jeroen Boschlaan in Zwijndrecht was voor ons erg leuk project om te doen. Met name vanwege de combinatie van de aandacht voor klimaat, natuur en gezondheid en de echte technische maatregelen die uiteindelijk voor de realisatie zorgen.
Daarbij is geeft het veel voldoening dat we samen met de gemeente Zwijndrecht iets moois hebben toegevoegd aan de leefomgeving van mensen in de buurt en aan de transitie naar duurzamere projecten binnen de gemeente.