Wegbeheer en omgevingswet

KENNISSESSIE | Tijdens de vorige editie van de Afdeling Samenwerken kwam het al een aantal keren ter sprake: de Omgevingswet. Sommigen hebben er al vaker van gehoord of zijn zelfs al betrokken bij een omgevingsvisie. Maar voor anderen is het nog onbekend terrein. We zien wel allemaal dat het flinke effecten gaat hebben op ons werk. Vandaag neemt Ivar Roefs, Technisch specialist stedelijk water van de gemeente Breda, ons mee in gevolgen van de Omgevingswet. En vooral ook wat betekent het voor ons als wegbeheerders?

Waarom de Omgevingswet?
Er zijn talloze wetten en regels op het gebied van de leefomgeving. Hierdoor is het voor burgers lastig om de weg vinden. De Omgevingswet bundelt en vereenvoudigt alle wetten op het gebied van de leefomgeving. Alles hangt onder één Omgevingswet; van 26 wetten en 75 ministeriële richtingen naar één Omgevingsregeling. Op dit moment zijn de wetten en regels voor de fysieke leefomgeving versnipperd en verspreid over verschillende beleidsplannen en sectoren. De gemeente stelt gezamenlijk met betrokkenen per gebied een Omgevingsvisie op. Dit zorgt voor samenhang. Het beleid van de overheid zou begrijpelijker en eenvoudiger moeten worden. Voor burgers sneller inzicht in antwoorden op vragen als 'Welke wetgeving is op mijn initiatief van toepassing?' en 'Welke stappen moet ik zetten?'. En ook snellere en betere besluitvorming. Een mooi filmpje hierover met een toegankelijke uitleg, vonden we bij de gemeente Soest.

Leefomgeving in plaats van regels centraal
Langzaamaan gaan we van rationeel wegbeheer steeds meer naar integraal wegbeheer. Door samen te werken met andere gebieden, zoals met stedelijk water. Maar ook met andere organisaties: met waterschappen, de GGD, nutspartijen, de provincie, woningbouwverenigingen of Staatsbosbeheer. Om beter aan te sluiten bij de behoeftes van bewoners moeten we vooral ook eerder het gesprek aangaan met bewoners. En niet bang zijn voor precedent schepping maar durven kiezen voor maatwerk. In een voorbeeld van de gemeente Breda in Ulvenhout wordt dit op een mooie manier geïllustreerd. Hier stelt de gemeente samen met bewoners en diverse organisaties een integrale watervisie op. Er worden samen keuzes gemaakt die voor deze situatie het beste zijn.

Tijdens de bijeenkomst blijkt dat het best een uitdaging wordt om de maatschappelijke behoefte in onze fysieke leefomgeving te gaan vervullen. Bepaalde bewoners zullen open staan om mee te denken over hun omgeving. In andere wijken is het lastiger, omdat bewoners hele andere zaken aan hun hoofd hebben. Hierdoor bestaat de kans dat er veel ongelijkheid komt tussen wijken. De uitdaging is om ook deze bewoners te gaan bereiken of om hen ook mee te nemen in de plannen voor de omgeving. Bijvoorbeeld door samenwerking met de woningbouwcorporaties.

Verbinden en verantwoordelijkheid nemen
We moeten op zoek gaan naar verbinders. Tussen techniek en bewoners. Maar ook tussen verschillende afdelingen binnen de gemeente. En dus ook met andere organisaties, zowel binnen overheid als met bedrijven. Toch blijkt het best lastig om stappen te zetten binnen de gemeente. Dat heeft te maken met de budgetverdeling en met hoe verschillende afdelingen en zelfs functies worden ‘afgerekend’. Een kans is om afspraken te maken hierover. Door een rapportcijfer van bewoners over hun tevredenheid over de wegen, in plaats van met een kwaliteitsniveau. De Omgevingswet zorgt ervoor dat de interne organisatie moet veranderen. De wegbeheerder moet zijn verantwoordelijkheid kunnen blijven nemen, maar er is ook voldoende ruimte nodig voor maatwerk. Dat kan alleen met de juiste hulpmiddelen.

Persoonlijke betekenis
Uiteindelijk levert de Omgevingswet veel kansen op. Betere oplossingen die bij de stad passen, waardoor de stad toekomstproof wordt. Voor wegbeheerders betekent het anders werken; niet nadenken voor de burger, maar praten met de burger en samen tot een oplossing komen. Het betekent ook je verantwoordelijk voelen voor de gehele openbare ruimte. Niet altijd geldt ‘What’s good for you, is good for me’ en volstaat alleen rationeel wegbeheer. Een goede balans hiertussen is belangrijk. Daardoor wordt het werk nóg leuker. Door deze bijeenkomst beseffen we dat we aan de slag moeten gaan. Steek je vinger op en doe mee, want het wordt nog een flinke opgave. Gewoon proberen en leren! En het levert uiteindelijk een nóg mooiere openbare ruimte op!

We bedanken Ivar van de gemeente Breda hartelijk voor zijn presentatie tijdens deze bijeenkomst.