Stappen zetten voor een gezonde leefomgeving (deel 1)BLOG | Alleen al het zien van iemand met een Fitbit maakt me nerveus. De razend populaire gezondheidsmeters zoals de Fitbit of Xiaomi zijn inmiddels betaalbaar voor iedere consument. Deze fitnesshorloges met hartslagmeter en stappenteller analyseert ook je slaapritme en calorieverbruik. Kortom na 10.000 stappen krijg je de aangename bevestiging van weer een gezonde dag.
Stappentellers kunnen zeker bijdragen aan meer bewegen, een gezondere levensstijl en bergen persoonlijke gezondheidsdata maar vanuit mijn optiek is 10.000 stappen halen niet het doel. Het doel is een gezondere levensstijl, wat meer is dan stappen tellen, bewegen of je hartslag controleren. Bij Plein Civiel zijn we er van overtuigd dat de inrichting van de openbare ruimte een bijdrage kan leveren aan die gezonde levensstijl.
Nederlanders zijn Europees kampioen zitten. Per dag zit 62 procent meer dan 5,5 uur. Mede door onze kenniseconomie zitten we meer dan één derde van de tijd op het werk. Daar komt bij dat de rit naar het werk ook vooral zittend gebeurt. Zelfs in ons fietsvriendelijke Nederland is de auto ons belangrijkste vervoersmiddel geworden. De auto is in 60 procent van de gevallen het vervoersmiddel, de fiets is favoriet bij 25 procent en 10 procent reist met het openbaar vervoer naar het werk. Een verontrustende bijkomstigheid is dat 88 procent van de automobilisten tijdens de spits in zijn eentje is. In de eerste helft van 2019 hebben we 10 miljoen auto’s in ons hele kleine stukje aarde. Zo’n 50 jaar geleden waren dit er 2.4 miljoen.
Waarom zo autovriendelijk?
Deze explosieve groei heeft er in de loop der jaren voor gezorgd dat de openbare ruimte extreem is veranderd. Onze steden, dorpen, wijken, buurten en straten zijn na de jaren ’50 uitgebreid of veranderd in ruim en overzichtelijk ingerichte autovriendelijke gebieden. Dit is prettig om snel van A naar B te rijden maar het is niet bevordelijk voor onze gezondheid, zowel mentaal, sociaal als fysiek. Wandelen of fietsen in een 50 of 80 km/u omgeving is nagenoeg nooit interessant omdat de ruimte op grote schaal is ingericht. Bij snelheden boven de 50 km/u kunnen onze zintuigen geen gedetailleerde indrukken opdoen. De kleinschaligheid van bijvoorbeeld historische bebouwing vervaagt en we nemen enkel de grote lijnen waar. Kenmerkend aan de 50 of 80km/u wegen is de grootschalige bebouwing of de vaak ruime opzet van kijkgroen. Sociaal gezien is het niet mogelijk om vanuit de auto iemand te ontmoeten. Claxonneren, zwaaien en bij stapvoets rijden het raam opendoen zijn de enige vormen van contact. Ook in onze woonwijken is het herkenbaar dat buren elkaar weinig zien omdat mensen uit hun voordeur stappen, in de auto stappen en andersom wanneer ze thuiskomen. Gaandeweg is het zittend werken, de bank voor de TV en de gemakzuchtige manier van forenzen ook een aanslag op onze fysieke gezondheid. Onze basis manieren van verplaatsen zoals lopen, fietsen en ook traplopen zijn vervangen en de leefomgeving is hierop ingericht. 
'Entree' van s'-Hertogenbosch langs verticaal, kort na elkaar volgende bebouwing. Daarnaast ook prettige ruimte voor voetgangers en fietsers.
Weg met obstakels
De leefomgeving aanpassen vergt natuurlijk tijd en geld maar met kleine ingrepen kunnen grote resultaten worden bereikt. Op een weloverwogen manier mensen aansporen om zoveel mogelijk te wandelen en te fietsen. Om vrijuit te kunnen wandelen dient er voldoende ruimte te zijn zonder obstakels. Lantaarnpalen, prullenbakken, geparkeerde scooters of nog erger, hekken om mensen te beschermen tegen het verkeer. Dit zorgt voor een onnodige langere wandeltijd. Voor wandelen en fietsen geldt over het algemeen hetzelfde. Voldoende ruimte zonder obstakels. De fietstocht moet aantrekkelijk zijn zonder hoge wachttijden. Voorrang op rotondes en “groene golven” bij stoplichten is een goede start. Ook de omgeving draagt bij aan een aangename fietsroute. Kille eindeloos lijkende wegen langs grote horizontaal georiënteerde gebouwen maken de route naar bijvoorbeeld het werk oninteressant. Bochtige routes langs kleinschalige bebouwing met kort op elkaar volgende verticale lijnen worden ervaren als aantrekkelijk. Goed bereikbare openbaar vervoersknooppunten waar je makkelijk de fiets kan parkeren of huren maken deze duurzame manier van reizen over grotere afstanden toegankelijker. Ook in de trein, tram of bus ontmoet je mensen, maak je een praatje en blijf je in beweging. Ik ga zelf op onderzoek Een juiste inrichting om onze gezondheid te bevorderen is ontworpen voor de mens, niet voor de auto. Om te ondervinden of fietsen, wandelen en het gebruik van het openbaar vervoer positieve gezondheidseffecten heeft ga ik dit namens Plein Civiel zelf onderzoeken. Als experiment ruil ik de auto één week in voor de fiets, het openbaar vervoer, wandelschoenen en een Fitbit. Uiteraard worden de resultaten over enkele weken met jullie gedeeld. |
|
