Hulp van de omgevingswetBLOG | We schreven al eerder over de sociale openbare ruimte. De aanleiding hiervoor was mijn oprechte verwondering over de budgettaire strijd tussen het sociale en fysieke domein. Het was een poging om vakgenoten te laten beseffen dat wij techneuten en adviseurs veel meer invloed hebben op het welzijn van mensen dan we denken en dus eigenlijk ook onderdeel zijn van het ‘sociale domein’.
Maar het was ook een oproep om samen met collega’s, bewoners, gebruikers en professionals uit andere werkvelden te werken aan de sociale openbare ruimte. Dit onderwerp is actueler dan ooit nu veel gemeentes bezig zijn met de voorbereiding voor de Omgevingswet die in 2021 van kracht wordt.
De kern van de Omgevingswet is een integrale aanpak van de (openbare) ruimte waarbij samengewerkt wordt met alle belanghebbende partijen Waar mijn medestanders in het verleden nog gehinderd werden door allerlei regels en starre werkprocessen komt er nu ruimte om goed te kijken wat er allemaal speelt in een gebied en daar samen met partners oplossingen voor te bedenken. Dat maakt ons werk in één keer een stuk interessanter en leuker. Wellicht soms ook moeilijker, maar het leidt in ieder geval tot betere resultaten.
Echt integraal werken kan pas wanneer gezamenlijk gedragen thema’s belangrijker wordt dan de individuele verantwoordelijkheid voor een specifieke discipline van een medewerker. Dat vergt nog wel wat afstemming en een andere mindset. Maar ik heb het volste vertrouwen dat het ons de komende jaren gaat lukken om deze thema’s te laten landen. En dan weten we welke richting we op willen, dan is per gebied duidelijk welke kwaliteit van de leefomgeving we nastreven. Dan is het invullen, samen met alle belanghebbende partijen. Bij voorkeur vanaf het begin. Ook dit gaat nog wat oefening vergen, van alle partijen. 
Professionals in het fysieke domein moeten nog beter leren om open, zonder al te veel richting te geven, het gesprek aan te gaan met andere partijen. Lastig, want op één moment moet je wel je inhoudelijke kennis gaan inzetten om tot een goede oplossing te komen. Maar, zo is mijn ervaring, ook heel leuk: gebruikers van een gebied komen vaak met hele andere wensen dan je verwacht, interessante oplossingen en met begrip voor de omstandigheden.
Zo vroeg ik bewoners van een stenige straat eens of ze niet wat meer groen zouden willen, maar ze vonden de straat prima; lekker veel parkeerruimte en als we groen willen gaan we wel naar het park om de hoek. En bij een gesprek met bewoners en ondernemers over een fietsparkeerprobleem in het het gebied kwam een ondernemer met het idee om eens te kijken of een kelder onder een groot pand in de straat niet een geschikte plek was om fietsen te parkeren. Participeren gaat namelijk niet vanzelf, zelfs niet als het in een omgevingsvisie beschreven staat Maar ook de gebruikers en bewoners die een belangrijkere stem moeten krijgen zullen hier aan moeten wennen. Het sociaal cultureel planbureau concludeert terecht; “Participeren gaat namelijk niet vanzelf, ook niet als het in een omgevingsvisie beschreven staat.” Niet iedereen wil meedenken of kan meedenken. Of doen natuurlijk.
Op een bewonersavond waar we mensen naar hun wensen en ideeën voor hun eigen straat wilden vragen was de opkomst 5%. Veel mensen in de straat hadden hun handen vol aan het oplossen van persoonlijke problemen en hadden maar weinig aandacht voor hun omgeving. Wellicht was het drukker geweest als we wat meer de relatie hadden gelegd tussen hun eigen welzijn en de inrichting van de openbare ruimte? Gelukkig zijn er veel manieren om bewoners te betrekken en kunnen we hiermee volop experimenteren. Zo hebben we met de gemeente Oss een animatiefilm gemaakt om op een eenvoudige manier uit te leggen wat het beheer van de stad nou eigenlijk inhoudt en mensen uit te nodigen om mee te denken. Waterschap de Dommel maakt gebruik van Waterwerkplaatsen om mensen mee te laten denken over hun uitdagingen voor de toekomst. En de provincie Noord-Brabant betrekt designers om hulpmiddelen te ontwikkelen om het gesprek met mensen over de omgevingsvisie makkelijker te maken (we maakte daar onderstaand filmpje van). Stuk voor stuk interessante initiatieven. Maar het allerleukste is toch wel als mensen zelf met initiatieven en ideeën komen over hoe dingen anders kunnen, leuker of beter. Spontane ideeën waar ze veel bij voelen en ook best zelf een bijdrage aan willen leveren. Smeed dan het ijzer als het heet is en maak gebruik van de energie die er op het moment is. Moet je eens kijken hoeveel je dan kunt bereiken! In het boekje ‘Niet buiten de burger rekenen! Over randvoorwaarden voor burgerbetrokkenheid in het nieuwe omgevingsbestel (februari 2016)’ van het SCP vindt je trouwens handige aandachtspunten voor als je aan de slag gaat met burgerparticipatie. Veel succes! |
|
