Energietransitie voor de wegbeheerderKENNISSESSIE |Nederland is druk met de energietransitie en er komt veel op ons af. Als duurzame energie de norm wordt, wat betekent dat dan voor het wegbeheer? Ga je vol voor de nieuwste innovaties of wacht je liever even af? Er zijn nog veel vragen. Duidelijk is wel dat deze ontwikkelingen het wegbeheer beïnvloedt en ook nieuwe kansen biedt. Bij de Afdeling Samenwerken bespraken we waar de kansen en uitdagingen liggen.
Wat heeft de energietransitie met wegbeheer te maken?
De energietransitie is de overgang van het gebruik van stroom uit fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen. Het doel voor Nederland is om in 2050 alleen nog maar groene energie te gebruiken. Ook bij de aanleg en het beheer van wegen wordt veel energie gebruikt. En onder onze wegen liggen vele km's aan energienetten. Dat betekent dat we als wegbeheerder enerzijds moeten gaan nadenken welke kansen voor verbetering er zijn bij de aanleg en het beheer van onze wegen (dus over onze eigen werkzaamheden) en anderzijds onze werkzaamheden heel goed moeten afstemmen op de ontwikkelingen onder onze wegen. Nieuwe technologieën die nu nog onbekend of in ontwikkeling zijn gaan daarin op korte termijn een belangrijke rol spelen. De hoofdthema's voor de wegbeheerder zijn dan ook:
Daarnaast zijn er natuurlijk een heleboel ontwikkelingen die buiten ons omgaan, maar die wel ergens een raakvlak hebben. Dat betekent dat er regelmatig gevraagd wordt om mee te denken en te doen. Een voorbeeld is de aanleg van elektrische laadpalen. Dat is een ontwikkeling die buiten de wegbeheerders omgaat, maar waar je wel degelijk "last" van kunt hebben. Er is dus zeker een belang voor jou om hier niet te afwachtend in te staan. Misschien is de grootste uitdaging niet technisch, maar sociaal, want we moeten veel beter leren samenwerken Hoe beperken we het energieverbruik en CO2 bij aanleg en beheer van het wegennet?
Eerder noemden we al dat er veel 'winst' te behalen is bij de aanleg én het beheer van wegen. Dat begint bij het ontwerp, waarbij je ook al nadenkt over het beheer, zit in materiaalkeuzes maar bijvoorbeeld ook in handige keuzes bij de uitvoering. Niet alle overheden zijn hier even actief mee bezig. Er zijn verschillende gemeentes die duurzaamheidseisen stellen aan materialen die toegepast worden, maar we horen ook opmerkingen als "het is lastig en het kost meer". Je weet niet wanneer je het nu goed doet. Een tip is om per project een duidelijke ambitie vast te leggen. De beheerders staan duidelijk open voor het gebruik van innovatieve producten, maar zien nog wel wat praktische uitdagingen. Zo blijkt het lastig te borgen dat de verschillend materialen goed gemonitoord worden en zijn er veel onzekerheden voor het beheer ervan. Daarvoor wordt een vergelijking gemaakt met de verschillende infiltratievoorzieningen die de afgelopen jaren gebruikt zijn. Een les die daar geleerd is, dat het actueel houden van je areaalgegevens hierbij essentieel is en dat je van te voren goed moet nadenken over het monotoringsproces. Ook het overhalen van collega's koste vaak nog wel wat tijd, want 'onbekend maakt onbemind'. Binnen gemeentelijke organisaties gaat om die reden toch vaak de voorkeur naar de traditionele werkwijzen. Kleine projecten lenen zich daarom het beste voor experimenten. Je kunt dan ook echt samenwerken met de marktpartijen. Tot slot kunnen opdrachtgevers meer bereiken als zij bereid zijn om aannemers te belonen voor het zoeken van innovaties. Ga daarbij uit van je eigen behoefte en stel een vraag die daarbij past. 
Bij een luchttemperatuur van 25 graden loopt de temperatuur van het asfalt al op tot 52 graden. Met de vele vierkante meters asfalt die we in Nederland hebben is warmte halen uit asfalt een hele interessante toepassing.
Wegen die energie opwekken
Een stapje verder dan energie besparen zijn natuurlijk wegen die energie opwekken. De infrastructuur in beheer bij RWS moet in 2030 zelf al de energie opwekken die nodig is om te functioneren. Dat kan op veel manieren, bijvoorbeeld zonnepanelen op geluidsschermen of het gebruik van bermgras voor het opwekken van energie. De gemeente Oss heeft ervaring opgedaan met het opwekken van energie uit de verhardingen bij de weg van de toekomst. Hier zijn nog veel verbeteringen mogelijk. De provincie Noord-Brabant is hier momenteel nadrukkelijk met andere partners aan het kijken. Wanneer je als wegeigenaar meer energie gaat opwekken dan nodig is voor de eigen infrastructuur biedt dit natuurlijk veel kansen voor de omgeving. Dat betekent ook dat er veel nieuwe aspecten om de hoek komen kijken. Technische zaken als de opslag en distributie van energie, maar ook ook financiële en en juridische afspraken. De rol van de wegbeheerder wordt zo steeds omvangrijker. Gemeentes zijn wel erg benieuwd naar de ontwikkelingen hierin. Het is een mooi voorbeeld van het effectief gebruik van de ruimte. En ruimtegebruik is toch een belangrijk punt van de energietransitie. De provincie Noord-Brabant heeft 2 miljoen m2 verharding die geschikt is om energie uit op te wekken. Effecten van de aanleg en vernieuwing van energienetten op het wegennet
Met name in gemeenteland heeft de wegbeheerder heel nadrukkelijk te maken met de effecten van de energietransitie op en de energienetten. In Breda bijvoorbeeld wordt fors ingezet op de aanleg van warmtenetten, waardoor er veel verharding opgebroken worden en er veel ruimte nodig is voor transformatorhuisjes. Wat er de komende jaren gaat gebeuren met de gasleidingen en wat er nodig is aan verzwaring van de stroomnetten is nog niet helemaal duidelijk. Wel is een goede samenwerking en de nodige flexibiteit in de wegbeheerplanning noodzakelijk. Steeds vaker krijgen we ook te maken nieuwe belanghebbenden zoals energiecollectieven en particulieren. Zorg ook hier voor duidelijk spelregels en een goede afstemming. En kijk vooruit! Veel gemeentes leggen al lege kabel- of leiding kokers aan zodat er ruimte is voor leidingen zonder dat de weg opgebroken hoeft te worden. De tips op een rijtje
|
|
|
